گفتگوی روابط عمومی کلینیک با دکتر مجتبی ورشوچی متخصص بیماریهای عفونی
با توجه به شیوع بیماریهای عفونی و نیز جهت آشنایی خوانندگان عزیز با علائم ، راه های پیشگیری و راه های انتقال وسایر موارد ، گفتگویی با دکتر مجتبی ورشوچی رشوچی متخصص بیماریهای عفونی ، استاد ومدیر گروه بیماریهای عفونی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام داده ایم.
ضمن عرض سلام وآرزوی صحت وسلامت خدمت خوانندگان عزیز وهمشهریان گرامی ، جهت آشنایی کلی با بیماریهای عفونی مطالبی خدمتشان عرض میکنم.
تعریف: بیماریهای عفونی یکی از مهمترین وشایعترین بیماریهای انسان هستند که بسته به موقعیت با درگیرشدن یک وگاها جند ارگان بدن همراهی دارند.
عامل ایجاد کننده بیماریهای عفونی اغلب از خارج از بدن انسان، وارد بدن می شود. البته گاهی این عامل از قبل بصورت نهفته وغیر فعال و بندرت بصورت طبیعی و فلور نرمال دربدن انسان حضور دارد که تحت شرایط خاص بخصوص پیدایش ضعف ایمنی فراگیریا موضعی ، فعال و بیماری زا می شوند.عوامل ایجاد کننده مهم بیماریهای عفونی شامل : ویروسها، باکتریها، قارچها، انگل های تک سلولی وکرمها هستند.
برخی از موجودات زنده نیز بعنوان ناقل بعضی از بیماریهای عفونی عمل میکنند که بعنوان نمونه میتوان از حشرات (پشه ی آنوفل عامل انتقال مالاریا، پشه خاکی عامل انتقال سالک و....) شپش ، کنه و... نام برد.
بیماریهای عفونی علائم و تظاهرات متفاوتی دارند، مشهورترین و بیشترین نشانه بیماریهای عفونی تب است. البته عدم وجود تب و احیانا دائمی نبودن آن وجود بیماریهای عفونی را منتفی نمی کند واصولا بعضی از عفونتها ممکن است در طول بیماری هیچوقت با تب همراه نباشند و یا تب بصورت گذرا و بی اهمیت از دیدگاه بیمار و اطرافیان داشته باشند.
سایر علائم بیماریهای عفونی ، دقیقا مرتبط با ارگان یا احیانا ارگانهای درگیر با بیماری، میباشد. سردرد، سرگیجه، اختلال هوشیاری ، تشنج ، تهوع ، استفراغ ، بثورات جلدی ، زخم قرمزی ، درد در پوست، اختلال بینائی وشنوایی ، کم خونی ، زردی ، ترشحات غیر طبیعی جلدی یا از سوراخهای طبیعی بدن، گلو درد ، تورم غیر طبیعی در گردن و زیر بغل و... گرفتگی صدا، سرفه، دفع خلط، خونی شدن خلط، تنگی نفس ، درد قفسه سینه، دردشکم، اسهال احساس تورم در شکم ، وجود خون در مدفوع ، درد وتورم مفصلی ، کمر درد ، ضعف عمومی، بی حالی ، کاهش وزن و.... همگی جزو علائم ونشانه هایی هستند که بیمار مبتلا به عفونت ، بسته به اینکه کدام ارگان یا ارگانها درگیر بوده باشند، ممکن است یک یا تعدادی از این نشانه ها وجود داشته باشند.
افرادیکه به هر دلیل ضعف در سیستم ایمنی بصورت کلی یا موضعی داشته باشند، برای ابتلا به بیماریهای عفونی وتهدید حیات در زمینه این بیماریها مستعد ترند.از جمله این بیماران میتوان از :
- افراد سالمند وپیر ، - شیرخوارن بخصوص نارس- خانم های حامله - بیماران دیابتی – بیماران دیالیزی - بیماران سرطانی - بیماران شیمی درمانی شده - بیماران پیوندی - بیماران تحت درمان با داروهای ضعف ایمنی - بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن قلبی ، ریوی ، کبدی ، کلیوی و.... نامبرد.
- نمونه بیماران ضعف ایمنی موضعی ، افراد الکلیک ، افراد ناتوان از نظر حرکتی و فلج اندامها هستند که بنا به موقعیت خاصشان میتوانند مستعد بیماریهای عفونی جلدی ، ریوی و ... باشند.
- راه های انتقال :
- از آنجایی که اکثر مواقع عامل بیماریهای عفونی از بیرون وارد بدن انسان می شوند ، راههای انتقال متعددی نیز دارند . برخی از انها از طریق تنفسی واستنشاقی منتقل می شوند، برخی از طریق مواد خوراکی وآشامیدنی انتقال می یابند و برخی با تماس پوستی وجلدی منتقل می شوند واین در حالی است که برخی نیاز به تماس خونی ویا تماس جنسی برای انتقال دارند.
- تعدادی از بیماریهای عفونی اختصاصی انسان هستند مثل اکثر هپاتیت های ویروسی ، سل و... اما برخی دیگر مشترک بین انسان و حیوان (بخصوص دامها وحیوانات اهلی ) هستند.
- راههای پیشگیری:
- خوانندگان محترم و همشهریان گرامی باید دقت داشته باشند که در فصول و شرایط مختلف ؛ اقدامات پیشگیرانه از انتقال بیماریهای عفونی را رعایت نمایند. به این منظور در فصل سرد سال که بیماریهای عفونی تنفسی بیشتر شایعترند ، رعایت شستشوی دستها ، رعایت بهداشت فردی جهت جلوگیری از اشاعه ترشحات تنفسی توسط بیماران مبتلا (با استفاده از ماسک تنفسی و خودداری از دست دادن و...) میتواند تا حدود زیادی کمک کننده باشد.
- درفصول گرم سال و حتی تعطیلات عید نوروز وبا اوج گرفتن مسافرتها ، بیماریهای عفونی گوارشی که معمولا انتقال آنها توسط آب آشامیدنی نامطمئن و غذاهای فاسد صورت میگیرد ، بیشتر میشود که پیشگیری از انها مستلزم اجتناب از نوشیدنی های ناسالم و تهیه غذا از منابع مطمئن و خودداری از استفاده از غذاهای اماده با بهداشت تهیه ناکافی میباشد.
- بهبود بخشیدن به شرایط ضعف ایمنی عمومی و موضعی تا حد ممکن ؛ اجتناب از تماس جلدی با ترشحات عفونی بدن بیماران ، خودداری از تماس جنسی خارج از چهارچوب زندگی زناشویی ، حفاظت از سلامت پوست و آسیبهای ناشی از ضربه به آن ، از جمله راههای دیگر برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای عفونی هستند.
- بیماریهای عفونی به لحاظ ماهیت خود ، میتوانند از شکل خفیف و خودبخود محدود شونده تابسرعت پیشرونده وتهدید کننده حیات ، متفاوت باشند. درصورت تشخیص دیررس میتوانند هزینه های زیادی را تحمیل خانواده و جامعه نمایند.
- برخورد صحیح بیمار وخانواده:
- همشهریان عزیز باید در نظر داشته باشند که با ملاحظه هرنوع یافته غیر طبیعی که بر برخی ازانها قبلا اشاره شد ، بهتر است با پزشک خانواده خود ویا متخصص بیماریهای عفونی مشورت داشته باشند، چراکه تشخیص زود رس کلید اصلی موفقیت درکنترل بیماریهای عفونی بعد از وقوع آن است واز سوی دیگر مصرف بی مورد و بی خود آنتی بیوتیک میتواند بدون تأثیردرمانی ، منجر به تغییر چهره بیماری و مشکلات تشخیصی ودرمانی بعدی شود.
- نکات مهم در مورد بیماریهای عفونی فصل:
- با توجه به اینکه در روزهای آخر زمستان و اوایل بهار قرار داریم و با تعطیلات پیش رو افزایش موارد مسافرت پیش بینی می شود، از خوانندگان محترم و همشهریان گرامی درخواست میشود حداکثر رعایت از نظر بهداشت آب و غذا را داشته باشند و به این منظور حداقل از جوشاندن آب آشامیدنی نامطمئن غفلت نکنند و از غذاهای آماده شده با حرارت ناکافی و آماده شده بدون رعایت شرایط نگهداری بخصوص دراماکن بین راهی و دستفروشی ها اجتناب نمایند.
- همچنین با توجه به احتمال افزایش نسبی برخی بیماریهای عفونی تنفسی از جمله عفونتهای ویروسی تنفسی وآبله مرغان ، درصورت ابتلا خود یا فرزندان ، رعایت نکات بهداشتی بخصوص شستشوی دستها و استفاده از ماسک تنفسی بخصوص در مراکز پرجمعیت ار مدنظر قرار دهند تا از انتقال به دیگران درحد ممکن کاسته شود.
- درخاتمه امیدواریم با ارائه اطلاعات کلی در مورد بیماریهای عفونی وگوشزد نمودن راههای اصلی انتقال آنها همشهریان وخوانندگان گرامی روزهای پایانی سال جاری را با سلامت ودلخوشی به پایان برده و سال جدیدی پز از نشاط وتوأم با تأمین سلامت ، در پیش رو داشته باشند . انشاالله